نووسینی: مسته‌فا مه‌حموود
وه‌رگێڕانی: یووسف مه‌لا خه‌لیل
ئه‌وه‌ی كه ده‌گوترێت ژن به‌هه‌شتێكی سه‌وز و باخچه‌یه‌كی تژی له سێبه‌ر و، حه‌وانه‌وه و ئاسووده‌یی و نیعمه‌تێكی خودایی گه‌وره‌یه، ڕاسته!
ئه‌وه‌ش كه ده‌ڵێن دۆزه‌خ و سزایه‌كی نه‌بڕاوه و، ماندوویه‌تییه‌كی پڕووكێنه‌ر و دۆڕانێكی هه‌میشه‌ییه، دیسان هه‌ر ڕاسته!
ئه‌رخه‌یان به هه‌رگیز ژن وه‌ك خۆی ناناسیت، ته‌نێ ساتێك نه‌بێت كه له‌گه‌ڵیدا بژێیت و، بۆ خۆت ئه‌زموونی هه‌ردوو ڕووه‌كه‌ی بكه‌یت و، تاڵی و شیرینییه‌كه‌ی پێكه‌وه بچێژیت و، هاوژینیی بكه‌یت و هاوزه‌مان، هه‌م دادوه‌ر بیت به‌سه‌ریه‌وه و هه‌م تاوانبار له به‌رده‌میدا، هه‌م به‌ندیوان بیت و هه‌م به‌ندكراو.
هه‌رچه‌ند له‌باره‌ی ئه‌وینی نێوان ژن و پیاوه‌وه گه‌لێك ده‌گوترێت، لێ خۆشه‌ویستی، قه‌ت ئه‌و ته‌نیا سۆزه نییه كه هه‌ردوو ڕه‌گه‌ز پێكه‌وه گرێ ده‌دات، به‌ڵكوو جه‌نگیش له‌و نێوه‌نده‌دا هه‌یه، جه‌نگی نێوان هه‌ردوو ڕه‌گه‌ز.
هاوكاریكردن له‌پێناو ژیاندا و دژیه‌كجه‌نگان له‌پێناو سه‌رداربووندا.
ئاخر ته‌نێ ئه‌وه بۆ ژن به‌س نییه كه سه‌رداری ماڵ و شاژنی دڵی پیاوه‌كه‌ی بێت، به‌ڵكوو ئه‌و خوازیاره به ته‌واوی، هزر و بیری بخاته ژێر ڕكێفیه‌وه و چ گه‌ردیله‌یه‌ك بایه‌خی نه‌مێنێت، ئه‌م ده‌ستی به‌سه‌ردا نه‌شكێت!
به هه‌مان شێوه پیاویش ده‌یه‌وێت، هه‌رچی له مێشكی ئه‌و ژنه‌دا ده‌گوزه‌رێت كه ئه‌م خۆشی ده‌وێت، ڕێك هه‌مان ئه‌و شته بێت كه ئه‌م بیری لێ ده‌كاته‌وه و هیچی دی.
ئه‌وه بۆ پیاو به‌س نییه كه ته‌نیا خواردنی بۆ ساز بكات و ماڵ و منداڵی به جوانی بۆ به‌ڕێوه ببات، به‌ڵكوو ده‌یه‌وێت هه‌موو ئه‌م كاروبارانه ته‌نیا له‌ژێر بیر و فه‌رمان و ئاماژه‌ی ئه‌ودا به‌ڕێوه بچن و، لای گرنگه ده‌ست به‌سه‌ر ته‌واوی جه‌سته و سۆز و بیریشیدا بگرێت.
له‌و نێوه‌نده‌دا، ململانێ و هه‌وڵی ئاڵوگۆڕ له‌پێناو قۆرغكردن و ده‌ستبه‌سه‌ر ئه‌وی دیكه‌دا گرتن هه‌یه و، ئازا ئه‌و كه‌سه‌یه، به‌سه‌ر ئه‌وی دیدا سه‌ر ده‌كه‌وێت.
هه‌ریه‌كه‌و ده‌یه‌وێت جڵه‌وی ئه‌وی دی بگرێته ده‌ست.
به‌دڵنیاییه‌وه شتگه‌لێكی دیكه هه‌ن جگه له سۆز و خۆشه‌یستی، گرنگتر له تاسه و ئه‌وین، ئه‌وانیش زاڵبوون و سه‌رداربوون و خۆسه‌پاندنن.
ژن هه‌میشه ئه‌وینداره، هه‌ر ئه‌وینه‌كه‌‌شی فڕێێ ده‌داته نێو گێژاوی دڵته‌نگی و دڕدۆنگییه‌كی به‌رده‌وامه‌وه و، هێدی هێدی به‌ره‌و لاوازی و ملكه‌چی و نه‌مان په‌لكێشی ده‌كات و، هه‌رده‌م له‌و باره‌یه‌‌‌وه ڕقی له خۆی ده‌بێته‌وه و سه‌رزه‌نشتی خۆی ده‌كات، كه به‌و جۆره ئه‌ویندار و لاواز دێته پێش چاو و بۆ ئاوا ئاستێك خۆی داده‌به‌زێنێت.
به‌رده‌وام ڕق و ئه‌وینی به‌رانبه‌ر پیاو، پێكه‌وه ڕكه‌به‌ری ده‌كه‌ن و، به هه‌موو بوونیه‌وه ده‌كۆشێت، ده‌ست به‌سه‌ر ئه‌وی پیاودا بگرێت، سابه‌ڵكوو هیچ نه‌بێت، گره‌نتیی ئه‌وه بكات، ئه‌و ئه‌وینه‌ی ئه‌م له‌پێناویدا به‌خه‌رجی داوه، به فه‌وتان نه‌چێت و، ئه‌و هه‌سته‌ی لا چێ ببێت، كه سامانه‌كه‌ی خستووه‌ته نێو قاسه‌یه‌كه‌وه، كلیله‌كه‌ی له مستی خۆیدایه!
به‌دڵنیاییه‌وه پیاویش به ده‌ست هه‌مان هه‌ڵوێسته‌وه ده‌ناڵێنێـت، لێ كێشه‌ی ئه‌م له هیی ئه‌و گه‌لێك گه‌وره‌تره، چون ئه‌م وه‌ك پیاو، به باشی هه‌ستی به‌و ڕاستییه كردووه، كاتێك پیاوێك كه‌سێتیی خۆی له ڕێگه‌ی خۆشه‌ویستیدا ده‌دۆڕێنێت، هاوزه‌مان به واتای له‌ده‌ستدانی كار و پێگه و نێوبانگ و به‌ها و سه‌ركه‌وتنی له‌نێو گشت كۆمه‌ڵگه‌دا دێت و، پیاویش بێ كه‌سێتی، واتای پیاوێك بێ پیاوه‌تی، بێ داهاتوو، له‌ناوچوونی كۆتایی، ده‌گه‌یه‌نێت. جا بۆیه ئه‌می پیاو له‌وباره‌یه‌وه گه‌لێك له ژن مكووڕتره و، تا سه‌ر ئێسقان له پێناو سه‌رداربوون و خاوه‌ندارێتی و ملكه‌چكردنی ئه‌وی ئافره‌تدا، له جه‌نگان بێزار نابێت!
ململانێی هێز له نێوان ئه‌و دووانه‌دا، ترس و سه‌نگه‌رلێكدیگرتن و بێ متمانه‌یی و قین و دڵڕه‌قیی لێ چێ ده‌بێت و، هه‌ریه‌كه‌یان هاوزه‌مان هه‌م ڕقی لێ ده‌بارێت و هه‌م ئه‌وین، ئاخر هه‌ریه‌كه‌یان مینا ئه‌وی دی، ڕقی له‌وه ده‌بێته‌وه، كز و لاواز و ملكه‌چ بێته پێش چاو.
سه‌ره‌نجام، پێوه‌ندیی نێوان ئه‌وان دوانه، بۆ پێوه‌ندییه‌كی لێڵ و ئاڵۆز وه‌رده‌گه‌ڕێت و، ئیدی ئه‌و ئه‌وینه بێگه‌رد و ساده و بێ گرێوگۆڵه له‌و نێوه‌نده‌دا به‌دی ناكه‌ین و، له‌باتی ئه‌وه به‌رده‌وام بینه‌ری سۆزێكی دڕدۆنگی دژیه‌كی ته‌ماوی ده‌بین، كه هه‌م خۆشه‌ویستیی تێدایه و هه‌م دوژمنایه‌تی!
هه‌ریه‌ك له دوو ڕه‌گه‌ز، له چاوی ئه‌وی به‌رانبه‌ره‌وه، هاوزه‌مان ده‌بێته فریشته و ئه‌هریمه‌ن، هه‌م هه‌توانێكی نه‌رم و هه‌م میرغه‌زه‌وێكی دڵڕبه‌ردین.
ده‌بینی، هه‌ریه‌كه‌یان سكاڵا له‌وی دیكه‌یان ده‌كات و، ڕاستییش لای هه‌ردووكیانه، ڕاستییه‌كه‌ی هه‌ریه‌كه‌یان هاوكات، هه‌م فریشته‌یه‌كی دلۆڤان و هه‌م خوێنڕێژێكی نه‌فرینكراوه!
تۆی پیاو، گه‌ر جارناجارێك ئه‌و هه‌سته‌ت لا چێ نه‌بووبێت، ئاره‌زووی ئه‌وه بكه‌یت، به توندی هێرش بكه‌یته سه‌ر ئافره‌تان و جنێوبارانیان بكه‌یت و، له داخیاندا هاوار به‌سه‌ر دار و به‌رددا بكه‌یت، ئه‌وه دڵنیابه تۆ هیچ كات نه له ژن تێ گه‌یشتوویت، نه له خۆت.
ئاخر هاوزه‌مان هه‌م ده‌بێت ماچ هه‌بێت و هه‌م شه‌پازله، تا هه‌ریه‌ك له‌وان دوانه، هه‌ست به‌وه بكه‌ن، ئه‌وی له دڵیاندا په‌نگی خواردووه‌ته‌وه، به‌رانبه‌ر یه‌ك هه‌ڵیانڕێژاوه.
پێویسته، هێندێك له‌و به‌نده ڕه‌سه‌ن و هه‌ڵبه‌سته ڕه‌خنه‌ئامێزه هه‌ژێنه‌رانه‌ش بۆ ملوانكه‌ی شیعر و پیاهه‌ڵدالنه‌كانمان –له‌باره‌ی ئافره‌ته‌وه- زیاد بكه‌ین، سابه‌ڵكوو هه‌ردوو تای كێشانه‌كه ته‌واو هاوسه‌نگ ببنه‌وه و، میوه‌فرۆشان گوته‌نی: قسه‌كانیش وه‌ك یه‌ك، جوانتر یه‌كدی هه‌ڵبگرن.
خانمان لێم ببوورن، كه به‌و جۆره توانجتان تێ ده‌گرم و به خراپ ناوتان دێنم، ئاخر ده ساڵه چ په‌سنێك له نێو دیوانه شیعرییه‌كاندا نه‌ما، به باڵاتاندا نه‌یڵێم، ئه‌م گوتانه‌ش ته‌نێ بۆ ئه‌وه‌یه، بۆ دواجار به ئارامی بخه‌وم و ئۆخه‌یی یه‌كجاره‌كی له‌باره‌ی ئێوه‌وه بكه‌م!